Herinrichting Zandwetering nabij Diepenveen

2.2.1 "Randerpad" en "Verlegging zijwatergang nabij Roobrug"

Vroeger stroomde het water van de Sallandse heuvelrug via een kleiige laagte naar de IJssel. Toen de IJssel werd bedijkt, bouwde men het Randerziel om water uit te laten. De modernisering van dit watersysteem in de twintigste eeuw leidde tot een merkwaardige omkering. De uitwatering naar de IJssel werd afgesloten, omdat de eisen aan de veiligheid van de dijk hoger werden. Via de deels nieuw gegraven Zandwetering wordt het water dat vroeger naar Randerziel afstroomde, sindsdien naar Zwolle geleid. De oude uitwatering richting de IJssel is nu een zijtakje geworden van de Zandwetering en stroomt dus nu "terug". De zijwatergang is door een hogere rug gegraven aan de oostzijde van het spoor om dit mogelijk te maken.

De zijwatergang is op het oog een onbelangrijke watergang, maar toch is sprake van een verrassend groot stroomgebied. In dat stroomgebied is een aantal actieve agrarische bedrijven te vinden. Deze landerijen liggen vrij laag. De hele afvoer van de watergang moet daarom op orde blijven. Hoe klein het stroompje ook lijkt, er moet voorzichtig mee worden omgegaan. De bodem is ter plekke relatief kleiig en het landschap vrij open.

2.2.2 "Laage Diepenveen"

Laage Diepenveen hoorde als naam bij een boerderij die ooit in deze omgeving gestaan heeft. De naam wijst op de lage ligging van het gebied. Wat kenmerkend is voor deze omgeving is de snelle afwisseling van relatief laag en relatief hoog. Ooit liep water uit de Sallandse heuvels naar de IJssel toe via natuurlijke laagten. Die natuurlijke laagten liepen langs Oud Rande en Roobrug. Bij de aanleg van deze landgoederen is vaak grond uitgegraven, zodat vijvers ontstonden en de huizen hoog en droog stonden. Het afwisselende reliëf werd daarmee nog contrastrijker. Om een voorbeeld te geven, Nieuw Rande staat 7 meter hoger dan het gebied bij Laage Diepenveen.

Toen de IJsseldijk bij het Randerziel, de vroegere uitstroomplek in de IJssel definitief gesloten werd is de zijwatergang ontstaan. De Zandwetering ging voortaan naar het noorden stromen en de zijwatergang ontwaterde het lage gebied achter de IJsseldijk. Feitelijk stroomt water hier in omgekeerde richting ten opzichte van het natuurlijk systeem. De zijwatergang is door een hogere rug gegraven om dat mogelijk te maken.

De Zandwetering buigt fraai door de "kamers" van het landschap. Tegelijk valt op hoe weinig de waterloop zichtbaar is van enige afstand. Je zou kunnen zeggen dat het open landschap wijst op een natte laagte waar de wetering in loopt. De Driehoeksweg dwars op de Zandwetering was in de loop der tijd soms wel, soms niet beplant. Nu heeft dit weggetje eigenlijk een heel bijzondere beplanting met populieren en Rhussen.

De Zandwetering ligt op het grensgebied tussen het weteringenlandschap, essenlandschap, landgoed en bossen. Kenmerkend voor de weteringen is de rationele structuur en de openheid van de laagtes van dit type landschap. Een beeld dat de gemeente o.a. vanuit het LOP (Landschaps Ontwikkelings Plan) wenst te behouden en te versterken. De waterlopen kunnen ontwikkeld worden tot moeraslandschappen met daarin ruimte voor water en natte natuur. Uitgangspunt hierin is dat het rationele karakter van de wetering en de open structuur in de laagtes behouden blijft.

Op sommige plekken komen in het weteringenlandschap kleinschalige ruggen met essen in de laagten voor. Het karakteristieke beeld van deze ruggen zijn wat hogere gronden met daarop een verdichting door bebouwing, erfbeplanting en singels. Deze plaatselijke verdichting in de laagten heeft een heel kleinschalig karakter en zorgt voor een speels en verrassend spel van zichtlijnen.