Oosterhuisweg 7

3.3 Cultuurhistorie en Monumenten

De geschiedenis van het gebied

Tijdens de laatste ijstijd werd het laaggelegen Sallandse dal bedekt met een laag stuifzand, de zogenaamde dekzandafzettingen. De verschillende soorten zand zorgden ervoor dat de laag niet egaal werd verdeeld maar dat er hoogteverschillen optraden. Zo ontstond op de lijn Raalte-Okkenbroek een reeks hoge dekzandruggen. Omdat droge gebieden in deze streken schaars waren, waren deze dekzandruggen het meest geschikt voor menselijke bewoning. Door bemesting werd het land in de loop der eeuwen soms wel een meter hoger. Ongeveer duizend jaar geleden verplaatste de bevolking zich naar de flanken van de dekzandruggen. Zo vinden we het oudste bouwland juist op deze ruggen, ook op deze rug, de Okkenbroeker Enk. Op de kadastrale kaarten (vanaf 1811) is ten zuiden van het kerkdorp Okkenbroek de Okkenbroeker Enk (es) goed herkenbaar. De oudste erven bevinden zich ten zuiden van de enk en worden aangeduid als de Buurtschap.

De geschiedenis van de enk

Op de eerste kadastrale minuut uit het begin van de negentiende eeuw is geen bebouwing te zien op de enk zelf. Wel lopen er twee wegen, die op het erf Groot Oosterhuis-Krieger kruisen. De eerste weg loopt vanaf de Appenhuizerdijk over het huidige erf via de enk in de richting van het huidige Okkenbroek, de tweede van de Appenhuizerdijk over het huidige erf via de enk naar de 'Grote Brander', een ander aanzienlijk erf ten zuiden van de enk. De Appenhuizerdijk is de oude doorgaande weg die later Oosterhuisweg gaat heten.

Na 1986 verdwijnen de twee wegen grotendeels van de kadastrale kaarten. Van de weg naar de Grote Brander resteert nu nog alleen het tracé van de oprijlaan naar De Krieger.

Kadastrale kaart van 1848

De geschiedenis van de boerderij

In het Stadsarchief vinden we de eerste vermelding van het erf Groot Oosterhuis-Krieger in 1399. Op eerste exacte kaart, de kadastrale kaart van 1848, zien we dat er een boerderij ten zuiden van de oprijlaan ligt. In 1917 verschijnt de schuur aan de andere kant van de oprijlaan. Pas op de kaart van 1934 wordt de huidige situatie zichtbaar: de boerderij ten zuiden van de oprijlaan wordt afgebroken en men herbouwt hem in 1924 aan de andere kant van de oprijlaan naast de schuur.

Het erf op de enk

De Okkenbroeker Enk is een open landbouwgebied, dat een paar meter hoger ligt dan zijn omgeving. De boerderij 'Groot Oosterhuis- Krieger' is de grootste boerderij bij de Okkenbroeker Enk, naast andere erven met grote boerderijen zoals de Keurhorst, de Westerhof, Klein Oosterhuis en de Grote Brander. Deze boerderijen zijn groot en passen goed aan de rand van de enk. Sommige erven hebben nog een agrarische functie en daar heeft een geringe schaalvergroting plaatsgevonden. In vergelijking met de andere boerderijen is het aantal bijgebouwen van de boerderij 'Groot Oosterhuis- Krieger' gering en het erf leeg.

Waardering

Het erf valt op door de fraaie ligging op de flank van de uitgestrekte enk. De boerderij is groot en indrukwekkend en past met haar maat goed aan de rand van de open enk. De forse boerderij is in detail goed herkenbaar gebleven, maar verkeert deels nog in slechte staat. De gebouwen zijn niet bijzonder oud, maar zeer kenmerkend vanwege hun sobere architectuur en hun oorspronkelijkheid. De boerderij en schuur hebben dezelfde stijlkenmerken, waardoor het tweetal meer is dan de som der delen. De fraaie oprijlaan voert vanaf de Oosterhuisweg naar het erf. Omdat het erf iets richting de enk is opgeschoven, heeft het een unieke ligging en herbergt daarmee een extra te beschermen kwaliteit.

Het onderhavige plan beoogt het monumentale karakter op het perceel Oosterhuisweg 7 te behouden.