| Plan: | Buitengebied Deventer |
|---|---|
| Status: | vastgesteld |
| Plantype: | bestemmingsplan |
| IMRO-idn: | NL.IMRO.0150.D125-VG02 |
De ligging ten opzichte van de IJssel is voor een deel bepalend voor de cultuurhistorie in de gemeente Deventer. Daarnaast vormen de landgoederen (zoals Oud Rande, Nieuw Rande, Frieswijk, Overvelde en De Hoek) een belangrijk onderdeel van de cultuurhistorie van het landschap. De landgoederen van Deventer zijn recent geïnventariseerd. In bijlage 3 is deze inventarisatie opgenomen. In het zandgebied bevinden zich daarnaast veel verspreide cultuurhistorisch waardevolle elementen in de vorm van hoeven, enken, lanen, houtwallen, zandpaden etc.
Dragers van de cultuurhistorie in de gemeente Deventer zijn daarnaast de oude buurtschappen die op de dekzandruggen zijn ontstaan. Ook de verschillende landgoederen vormen cultuurhistorische dragers. De buurtschappen en landgoederen hebben door sociaaleconomische ontwikkelingen (onder andere globalisering, netwerk-samenleving) enigszins aan sociale samenhang ingeboet, maar zijn nog steeds van grote betekenis als basis van het landschap van de gemeente Deventer.
In het oude agrarische cultuurlandschap komen nog relatief gave delen voor, zoals kampontginningen en essenlandschappen zoals de Linder Enk, historische boerderijen onder meer bij Oxe, Okkenbroek en Averlo, structuren en beplantingen. Het oude cultuurlandschap is door ruilverkaveling en schaalvergroting deels verdwenen. Ook de uitbreiding van de kernen en de aanleg van wegen heeft invloed gehad op het landschap. In het buitengebied van de gemeente Deventer is op diverse plaatsen nog karakteristieke bebouwing aanwezig zoals boerderijcomplexen. Boerderijen zijn karakteristiek voor de gemeente en daarmee vanuit cultuurhistorisch oogpunt waardevol. De streekeigen bebouwing bepaalt in belangrijke mate het beeld van het buitengebied.
In het buitengebied van Deventer staat een aantal gebouwen met de monumentenstatus. Deze monumenten hebben een cultuurhistorische waarde voor het buitengebied. Daarnaast zijn er ook een aantal monumentale bomen die karakteristiek zijn voor het buitengebied.
Beschermde gezichten
In het plangebied komen twee elementen voor met een bijzondere cultuurhistorische waarde. Het gaat om het Overijssels Kanaal en het zichtbare deel van de spoorlijn Deventer Ommen. Deze gebieden hebben de status van beschermd gezicht en behoeven in het bestemmingsplan extra bescherming.
Door diverse ontwikkelingen kunnen de cultuurhistorisch waardevolle patronen worden aangetast of worden versterkt. Omdat cultuurhistorische en landschappelijke waarden een nauwe samenhang hebben, wordt hiervoor verwezen naar paragraaf 8.2.2.
Daarnaast spelen op historische landgoederen ontwikkelingen. Het beheer en onderhoud van landgoederen is een kostbare aangelegenheid en kan niet meer alleen gefinancierd worden uit de oorspronkelijke inkomsten van landgoederen (pacht, houtoogst, en dergelijke). Landgoedeigenaren zijn op zoek naar nieuwe bronnen van inkomsten om het onderhoud van het landgoed te kunnen financieren. Nieuwe (neven)functies binnen de bestaande bebouwing en nieuwbouw kunnen hier mogelijkheden voor bieden.
De nieuwe functies kunnen door hun opbrengsten, bijdragen aan onderhoud en beheer van het landgoed, maar kunnen ook de cultuurhistorische kwaliteiten aantasten, als dit niet op een zorgvuldige wijze gebeurt.
In het plangebied komt een grote verscheidenheid aan cultuurhistorisch waardevolle elementen en bebouwing voor, die bescherming behoeven. Tegelijkertijd kan het bestemmingsplan het behoud en ontwikkeling van het cultuurhistorisch erfgoed stimuleren. De regelgeving is daarop afgestemd en is in paragraaf 4.4 weergegeven.