De Wijtenhorst en Douweler Leide, 2e partiële herziening

4.1 Archeologie

In het bestemmingsplan De Wijtenhorst en Douweler Leide zijn een aantal gebieden bestemd met de dubbelbestemming 'Waarde - Archeologisch verwachtingsgebied'. Deze dubbelbestemming is gebruikt om mogelijke archeologische waardevolle waarden te beschermen. Ook op een deel van het voorliggende plan was er een archeologische verwachting. Daarom beperkt deze paragraaf zich tot het gebied met de archeologische verwachting.

Beschrijving fysieke en natuurlijke omgeving

Afbakening van het gebied

Het bestemmingsplangebied wordt gevormd door een deel van het huidige perceel 4166, kadastrale sectie D, Diepenveen. Het perceel gelegen achter de huidige percelen Vosmanskamp 16 en 18 te Schalkhaar.

Grondgebruik

Het gebied is in gebruik als grasgrond.

Geomorfologie

Het natuurlijk landschap rond de stad Deventer bestaat grotendeels uit jong dekzand. Het jonge dekzand is door de wind afgezet tijdens de laatste ijstijd (ca. 120.000-10.000 jaar geleden). De dekzandruggen waren goed geschikt voor akkerbouw en vaak waren ze al vanaf de prehistorie door mensen in gebruik.

Tot het aanleggen van de dijken vanaf de 14de eeuw stonden grote delen van het jonge dekzandlandschap onder invloed van de IJssel. De IJssel was een meanderende rivier, waarvan de hoofdgeul zich insneed in oudere lagen en zich bij het insnijden geleidelijk verplaatste. Hierdoor ontstond een brede stroomgordel met restgeulen. In perioden van hoog water trad de IJssel regelmatig buiten haar oevers en buiten de stroomgordel. Oude restgeulen zijn ver landinwaarts te vinden. Zo is de Douwelerkolk, die ten zuiden van het bestemmingsplangebied ligt, mogelijk een oude meander of doorbraakgeul van de IJssel.

Het bestemmingsplangebied ligt op de rand van een dekzandrug en is gekarteerd als laarpodzol. Laarpodzolgronden ontstaan meestal op relatief hoger gelegen gronden. Hierdoor worden deze locaties vaak al eeuwen als landbouwgronden gebruikt en is hierbij gedurende lange tijd mest opgebracht en een plaggendek ontstaan.

Beschrijving archeologische en historische elementen

Prehistorie

Binnen het bestemmingsplangebied liggen geen bekende vindplaatsen. Wel werd in 1984 aan de Ganzenboomsweg, op de flank van het kopje in het noorden van het plangebied, bewerkt vuursteen uit het neolithicum gevonden (project 1055). Op de grote dekzandrug ten zuidwesten van het plangebied, op de locatie van het Deventer Ziekenhuis aan de Nico Bolkensteinlaan, werden in 2002-2004 sporen uit de prehistorie, middeleeuwen en nieuwe tijd zijn aangetroffen (project 226). Aan de andere kant van het Overijssels Kanaal werden in 1982 en 1995 aan de Maatmansweg bewerkt vuursteen uit het mesolithicum (project 160) en een neolithische bijl (project 1049) gevonden.

Middeleeuwen en nieuwe tijd

Ten noorden en ten zuiden van het bestemmingsplangebied worden verschillende delen van de Deventer Stadslandweer verwacht. Dit was een verdedigingssysteem van wallen, greppels en op sommige plaatsen palissaden, dat aangelegd is in de 14de eeuw om de gebieden rond de stad Deventer te verdedigen tegen aanvallen van buitenaf. Ten noorden van het plangebied ligt boerderij de Ganzeboom, die waarschijnlijk en een doorgang in de landweer was. Ten zuiden van deze boerderij, ook buiten het bestemmingsplangebied, lag een erf met de naam Fokking-Hagendoorn, wat mogelijk een versterking in de landweer was.

In de omgeving van het bestemmingsplangebied liggen verschillende historische boerderijen uit de middeleeuwen en nieuwe tijd. Rond historische boerderijen is een buffer van 100 m aangegeven waarin oudere voorgangers en randverschijnselen van het erf worden verwacht. Het bestemmingsplangebied ligt buiten de bufferzones van de historische boerderijen in de omgeving.

Buiten het plangebied werden op de locatie van het Deventer Ziekenhuis aan de Nico Bolkensteinlaan twee laat middeleeuwse erven en een hopplantage uit de late middeleeuwen aangetroffen (project 226).

Verwachting & selectie

Naar aanleiding van archeologisch beleidsadvies voor Bestemmingsplan Wijtenhorst - Douwelerleide (Adviesnummer 069) is, in het gebied ten zuiden van de Oerdijk op de locaties waar nieuwbouw gepland is, door RAAP Archeologisch Adviesbureau een Inventariserend Veldonderzoek door middel van boringen uitgevoerd in december 2008. Naar aanleiding van het booronderzoek en de plannen voor nieuwbouw ten noorden van de Oerdijk is in mei 2009 door Archeologie Deventer een Inventariserend Veldonderzoek door middel van proefsleuven uitgevoerd in de geselecteerde delen ten zuiden van de Oerdijk en in het gebied ten noorden van de Oerdijk dat beschikbaar was voor onderzoek, waaronder het bestemmingsplangebied.

Ten noorden van de Oerdijk zijn archeologische sporen aangetroffen, die waarschijnlijk toe te schrijven zijn aan een boerenerf uit de late middeleeuwen of nieuwe tijd. Op basis van het proefsleuvenonderzoek is een selectiebesluit opgesteld. Het deelgebied waarvan het bestemmingsplangebied deel uit maakt, is in dit selectiebesluit vrijgegeven. Daarom hoeft in het bestemmingplan geen dubbelbestemming Waarde – Archeologisch verwachtingsgebied te worden opgenomen.